NIRUKTI
'apasmaram punah smratibudhisatwasamplabaad'
SAMPRAPTI
vatadi dosa + raja tama dosa prakopa>hriday(mastiska)>sangya vahi srota>smrati vinas>tamahpravesh va bibhatsa chestayukta aavega>apasmara roga
PURVA RUPA
hratkampah shunyatah swedo dhyanam murchha pramudta.
nidraanaasasch....
SAMANYA RUPA
'tamahpraveshah sanrambho dosodrekahatsmrateh'
BHEDA
1.Vataja
2.Pittaja
3.Kaphaja
4.Sannipatika
VISHESH RUP
Vatika
1.Vega ane se purva rogi pratek bastu ruksh,aruda aur krisna bran dikhaye deti he.
2.Mukha se phena,kampan,danto ka kitkitana aur teebra swasa
3.Vega chhote chhote.
PAITIKA
1.Bastuen peetbarn,lohita barn ya jalti hui dikhti hey.
2.Sarira ,mukha, aankh,se nikalne wala jhag peet varn ka
3.Trina
4.Daha
5.Vega teebra
KHAPHAJA
1.Bastuen sweta dikhaye deti he
2.Srava sweta varn ka
3.Sarir sheetal,romanchita aur bhari
4. Vega der tak
APASMAR VEGA
vataja 12 days
pittaja 15days
kaphaja 1month
sannipataja anischita
CHIKITSA SIDHANT
1.Teechhn vaman,nasya
2.Vataja-vasti pradhan
pittaja-virechan pradhan
kaphaja-vamana pradhan chikitsa he.
3.YOGA
brhami grata
mahapanchagavya grata
YAMAK-til tail+go grata barabar
NASYA-kapil varn ki gay ka mutra
PRATHAMAN NASYA-nali ke mukha par churna rakha naasika me pravesh karaye.
DHUPANA-kutte ke pitta me go grata milakar dhupana
ATATWAABHINIWESH
1.Mahagada
2.Asatya visyo me aagrah karna.
3.Raj va tam man aur budhi ko abrata kar lete he
CHIKITSA
snehana swedan aadi panchkarm
sansodhana
sansrajana(pey,vilepi)
YOGA
brhamhi grata
panchagavya grita
shankhpushpi
rasayan ausadhi